به گزارش خبرنگار گروه حقوقی و قضایی خبرگزاری میزان، آیت الله آملی لاریجانی رئیس قوه قضائیه در مراسم گرامیداشت روز حقوق بشر اسلامی و کرامت انسانی گفت: مسئله حقوق بشر مسئله بسیار پر اهمیتی است هم در دنیای امروز از لحاظ آثار مهم و نظری که دارد و هم برای ادیان الهی و خصوصا دین اسلام.

وی افزود: مسئله حقوق بشر یکی از مسائل محوری از لحاظ نظری و عملی است و لذا در دنیا هم به لحاظ نظری کارهای بسیار با ارزشی در مورد تحلیل حق انسانی، حق بشر، تحلیل ماهیت حق بطور کلی و رابطه حق با تکلیف صورت می‌گیرد و این موارد عمدتا در فلسفه سیاسی مورد تنقیح قرار می‌گیرد.

آیت الله آملی لاریجانی با بیان اینکه کتاب‌ها و مقالات زیادی با عنوان حقوق بشر در دنیا منتشر شده است، ادامه داد: همچنین بخشی از مجموعه‌هایی مدون در باب فلسفه سیاسی به حقوق اختصاص داده شده و در باب آن بحث می‌شود.

رئیس قوه قضائیه تصریح کرد: برای ما مسلمانان بحث حق بشر بحث بسیار اساسی است، نه فقط به دلیل نکات فلسفی مهمی که در تحقیق و تحلیل معنا و ماهیت حق وجود ندارد، بلکه به لحاظ ساختار انسان شناسی و جهان شناسی و خداشناسی که در پس پرده حق به نظر ما مسلمانان وجود دارد.

وی با بیان اینکه تحلیل ماهیت حق بحث دشواری است، اظهار داشت: البته بنده در جلسات متعددی به جوانب این بحث اشاره کردم و گفتم یک نکته روشی و متدولوژیکال وجود دارد که در تحلیل مسئله حق در آن خطا می‌شود و آن این است که برای تحلیل ماهیت حق به دنبال معانی لفظ حق می‌روند و عنوان می‌کنند که لفظ حق 5 تا 10 معنا دارد.

عضو مجلس خبرگان رهبری به تبیین تفاوت بین معنا و ماهیت پرداخت و گفت: فرق بین معنا و ماهیت بحث مهمی است که هم برخی از فیلسوفان غربی به آن توجه کرده‌اند و هم بنده دیده‌ام که ابن سینا در کتاب برهان در قرن چهارم به این مسئله توجه کرده است.

وی با بیان اینکه بین مدلول و معنای لفظ و همچنین بین ماهیت یک حقیقت که لفظ با معنایش از او حکایت می‌کند، فرق است و این مسئله روشی در خیلی از الفاظ و معنایی که در فلسفه و کلام و فقه مورد بحث  است، مطرح می‌شود، به ذکر مثالی در این زمینه پرداخت و افزود: فرض کنید راجع به تمدن تصمیم به بحث داشته باشیم. یک عده راجع به اینکه معنای مختلف لفظ تمدن در فارسی و عربی و سایر زبان‌ها چیست، بحث می‌کنند؛ البته این به بحث بی ربط نیست؛ ولی آن چیزی که در بحث تمدن مورد نظر است، تحلیل ماهیت چیزی است که تمدن نامیده می‌شود.

آیت الله آملی لاریجانی اظهار کرد: البته به لحاظ فلسفه و خصوصا فلسفه اسلامی چیزی مثل تمدن ممکن است ماهیت نداشته باشد؛ ولی این واقعیتی دارد که ما به آن اشاره می‌کنیم و آن این است که بین تحلیل آن واقعیتی که تمدن انسانی نامیده می‌شود و بین معنای لفظ تمدن تفاوت وجود دارد.

رئیس قوه قضائیه ادامه داد: در حال حاضر در بحث حق هم همینطور است. اگر بپرسند که حق چیست، یک زمانی کار زبانشناختی انجام می‌دهیم و در دایره‌المعارف‌ها و فرهنگ‌ها می‌بینیم که برای بحث حق چه معنایی قرار داده‌اند. این یک کار زبانی و نه فلسفی و تحقیق ماهوی است؛ اما یک زمانی ما از این فراتر می‌رویم و می‌دانیم که با لفظ حق به یک واقعیتی اشاره می‌شود که آثاری برای انسان‌ها دارد که ما به آن اشاره می‌کنیم.  زمانی که سئوال می‌کنیم واقعیت این مشارالیه چیست، این یک بحث فلسفی است.

آیت الله آملی لاریجانی تصریح کرد: اینکه ارکان و مولفه‌های این حق چیست، یک بحث لفظی نیست و نمی‌شود با قراردادهای زبانی آن را کشف کرد؛ چراکه هم روش تحلیل و تحقیق و هم واقعیت آن فرق می‌کند و اینجا یک بحث فلسفی و واقعی وجود دارد که ماهیت حق چه مولفه‌هایی است.

رئیس قوه قضائیه عنوان کرد: بنده پیشنهاد دادم که بحث‌هایی درباره حقوق و حقوق بشر اسلامی را جزء کارهای اساسی قرار دهیم؛ البته نمی‌شود فقط انتزاعی عمل کرد؛ اما یکی از کارهایی که باید در ستاد با حضور اندیشمندان داخلی و خارجی پیگیری شود، درباره ماهیت حق است و اینکه آیا حق بشر که وجود دارد، واقعیت حق است یا خیر؟

وی گفت: خود بحثِ اینکه حق، قراردادی است، باید تحلیل شود؛ آیا تمام حق‌ها قراردادی هستند و با قرارداد پدید می آیند و یا لااقل برخی حقوق باید واقعی باشند.

آیت الله آملی لاریجانی ادامه داد: اگر قرار باشد همه حقوق ها قراردادی باشند، چه کسی این حق را به ایجاد کنندگان قراردادها داده است؟ قراردادها قرار است بصورت قوانین محکم باشد. فرق است بین قانون مجلس شورای اسلامی و قانونی که بوسیله یک فرد در خیابان منعقد می شود. فرق آن این است که مجلس برحسب ساختار نظام سیاسی که در آن است، حق تقنین دارد و شخصی که در خیابان است، چنین حقی را ندارد و قانونِ مجلس الزام آور است.

رئیس قوه قضائیه تاکید کرد: البته باید پرسید که نظام سیاسی این حق را از کجا آورده است. به نظر می آید باید لااقل یک یا چند حق را غیر قراردادی بپذیریم؛ در غیر اینصورت نمی توانیم سایر حقوق ها را قابل انتفاع و تحمیلی بدانیم.

وی تصریح کرد: پس مالکیت حق چیست؟ ما این بحث را لازم داریم که اگر به عنوان مسلمان می خواهیم حقوق بشر اسلامی را پایه ریزی کنیم، باید تحلیل از حق داشته باشیم و در مقام عمل، حق تاثیرگذاری داشته باشیم.

آیت الله آملی لاریجانی ادامه داد: آیا در تحلیل ما، نگاه ما به انسان و عالم و بنیه عالم دخالت دارد یا خیر؟ ما تحلیل می کنیم که حتما دخالت دارد. باید پرسید که علت و معلول مکانیکی ماشینی که می چرخد، چیست. برخی ها نظر دارند که انسان مانند یک ماشین است اما سوال این است که این ماشین آیا حقوقش قابل تصویر است؟

وی گفت: حقیقت انسان یک وضعیت فوق العاده عظیم است. برخی مثل هگل و دکارت که تفکراتشان سرمنشاء‌ فکر غربی است، نگاه دوگانه‌ای نسبت به روح داشته و جدایی روح از بدن را قبول داشتند. البته برخی روح را قبول ندارند؛ هر چند ممکن است که بگویند که همه عالم مادی نیست، اما می گویند که روح را قبول ندارند.

آیت الله آملی لاریجانی تصریح کرد: البته ادعایی که من دارم، متوقف بر تحلیل حق است. برخی تلاش کردند که مسائل حق را فارغ از اندیشه های دینی وبرخی از نُرم های فلسفی تحلیل کنند. به نظر من این پروژه یک پروژه موفق نبوده است؛ یعنی ماهیت حق را تحلیل کنیم؛ بدون نگاه به انسان؛ بنظر من بدون تصویر از بشر نمی توان به تحلیل حق رسید.

رئیس قوه قضائیه تاکید کرد: اگر نگاه ما ماتریالیستی باشد، تصویر به یک گونه است و اگر نگاه فرق کند، تصویر آن هم فرق می کند. از منظر  قرآن انسان یک کرامت حقیقت یافته است. از اینجا می خواهم یک پل بزنم به سند حقوق بشرکه مسئله کرامت انسانی را چگونه باید تصویر کرد. قرآن بگونه‌ای و ماتریالیسم به گونه‌ای دیگر آن را تصویر می کند.

عضو مجلس خبرگان رهبری افزود: اگر نگاه ما به انسان، موجودی باشد که اصل آن وجود خداست و نه خدایی که در گوشه ای قرار گرفته؛ بلکه خدایی که درهمه جا حاضر است و همه قدرت‌ها به او وابسته اند، او می گوید: من انسان را کرامت بخشیدم. کرامت الهی غیر از کرامت یک فیلسوف غربی است.

وی گفت: آیات سوره بقره درباره کرامت انسانی بسیار اعجاب انگیز است. آیات 30 به بعد سوره بقره که به مسئله خلافت انسان اشاره می‌کند، در این خصوص است.

آیت الله آملی لاریجانی ادامه داد: فرشتگان به خداوند می گویند که می خواهی کسی را خلق کنی که در زمین فساد ایجاد کند؛ در حالیکه ما درحال عبادت و تقدیس تو هستیم، چرا می خواهی موجودی خلق کنی که فساد آفرین باشد و خونریزی ایجاد کند؟ خداوند در پاسخ به این فرشتگان می گوید: من چیزی را می دانم که شما نمی دانید. سپس خداوند اسماء‌ را به آدم تعلیم می دهد و می گوید که این اسماء‌ را برای فرشتگان ابراز کند.

رئیس قوه قضائیه تصریح کرد: انسان آن اسماء‌ را اعلام می کند؛ ولی فرشتگان درک نمی کنند و خداوند می فرماید چیزی را که من می دانم شما نمی دانید و فرشتگان واقعا نمی دانستند که حقیقت این اسماء چیست. این الفاظ و اسماء‌‌ آنقدر مهم بود که فرشتگان نمی دانستند که حقیقت آنها چیست و فرشتگان به خاطر عظمت آن اسماء‌ آنها را درک نمی  کردند.

آیت الله آملی لاریجانی تصریح کرد: اعلامیه جهانی حقوق بشر یک پشت صحنه دارد که نگاه ها و ایدئولوژی در آن نهفته است و در کمیته‌های پیش نویس کسانی که این اعلامیه جهانی را تدوین کرده اند، بیان کرده اند که نگاهشان سکولار و لیبرال است. آنها در ماده یک اعلامیه حقوق بشر حفظ  کرامت انسانی را مطرح کرده اند و با این موضوع جلو آمدند و درنسلهای بعدی مصوبات سازمان ملل در مورد حقوق بشر به مسئله آزادی ازدواج اشاره کردند. البته ما هم قبول داریم که ازدواج اجباری باطل است؛ اما آنها کم‌کم مفهوم ازدواج را به همجنس هم تسرّی دادند.

رئیس دستگاه قضا ادامه داد: 98 درصد مردم ایران به نظام جمهوری اسلامی ایران رأی دادند؛ نظامی که اسلام اساس آن است و حال، غرب می گوید اسلام نباشد؛ اما باید بدانند که حرفهایی که در مورد نقض قصاص و اعدام می زنند، نفی حقوق مردم ماست. چه کسی به شما (آمریکایی ها) حق داده ایدئولوژی لیبرال و سکولار و نحوه حیات غربی خود را به ما تحمیل کنید.

آیت‌الله آملی لاریجانی با بیان اینکه رفتار غرب در باب حقوق بشر دوگانگی دارد و آنها از حقوق بشر استفاده ابزاری می کنند، گفت: حقوق آیت‌الله شیخ قاسم که مجاهد بی بدیل بحرین و منطقه است، رعایت نشده است و کسی که سکونتش در بحرین قدیمی تر است را سلب وطن کرده اند؛ آیا چنین چیزی امکان دارد که یک رهبر روحانی و انقلابی که اهداف حقوق بشری را مطرح می کند و می گوید هر بحرینی حق رأی داشته باشد، اینگونه مورد ظلم واقع شود؟ در اینجا آمریکایی ها چه موضع گیری کرده اند؟

وی تصریح کرد: آیا حقوق بشر فقط برای آمریکا و رژیم غاصب صهیونیستی است و مسلمانان حقوق بشر ندارند؟ در فلسطین اشغالی هزاران کودک و مرد و زن و جوان را به شهادت رساندند؛ با دلارهای خود جلوی دهان دبیر کل سازمان مدافع حقوق بین الملل را می گیرند؛ این درحالی است که امروز برای همه دنیا معلوم شده که دفاع آنها از  حقوق بشر ابزاری است و هر جا که میل دارند حقوق بشر را مانند پتک می کنند. آیا این حقوق بشر است؟

آیت الله آملی لاریجانی خاطر نشان کرد: ما در طول سی و چند سال چند میلیون مهاجر افغانی و عراقی را پذیرفته و از آنها استقبال کردیم. با اینکه کشورمان در تحریم های گسترده بود، اما ما آنها را پذیرفتیم، به آنها اسکان دادیم و بر اساس نگاه انسانی، مقام معظم رهبری فرمودند فرزندان آنها در مدارس ما تحصیل کنند؛ اما کل اروپا با آن ثروت بیکرانش، مهاجرین و آواره هایی را که خودش مسبب آوارگی آنها بود، نپذیرفت و از این مسئله استنکاف کرد. آیا این حقوق بشر است؟ اروپا باید در این زمینه توضیح دهد.

رئیس قوه قضائیه گفت: آواره‌های سوری را چه کسی در دنیا ایجاد کرده است؟ داعش با چه ابزار و اسلحه ای کار می کند و مدافع اینها چه کسانی هستند؟ همگان می دانند که عربستان، حکومت دست نشانده ای است و این کشورها، ضد بشری ترین رفتارها را انجام می دهند و بطور مثال سر کودک ده ساله را می‌بُرند و فیلم آن را پخش می کنند.

وی تصریح کرد: کار غرب در دفاع از حقوق بشر رنگ باخته است؛ چرا که رفتار آنها ابزاری و دوگانه است و در خود آمریکا حق سیاه پوستان رعایت نمی شود و روزی نیست که سیاه پوستی توسط پلیس در آنجا کشته نشود، کشورهای اسلامی باید به خود بیایند و راه مستقل خودشان را پیش بگیرند و جمهوری اسلامی ایران در حقوق بشری که منبعث از معنویت و نگاه الهی است، پیشتاز است.

آیت الله آملی لاریجانی گفت: به شورای عالی امنیت ملی ، وزارت امور خارجه و ستاد حقوق بشر پیشنهاد می کنم مسئله گفتگو با کشورهای اروپایی را در بحث  حقوق بشر باز کنند؛ چون ما در زمینه حقوق بشر مدعی هستیم؛ اما حساب آمریکایی‌ها جداست؛ آنها اهل خدعه هستند و این موضوع را تمام وکمال در برجام نشان دادند و همانطور که مقام معظم رهبری فرمودند، ما برجام دو و سه و چهار و پنج نداریم و ما در این گفتگوها شروطی داریم چرا که معتقدیم کیفیت این گفتگوها باید طرفینی باشد.

رئیس دستگاه قضا ادامه داد: رفتاراروپا با بشریت در تمام دنیا با توجه به اسلام هراسی هایی که دراروپا راه انداخته اند و کشف حجاب اجباری در دبیرستان ها و دانشگاه های فرانسه جای سوال دارد و ما نسبت به این مسائل در اروپا بحث و سوال داریم. آنها اسلام هراسی در اروپا راه می اندازند؛ اما اگر کسی به هولوکاست نگاه چپی بکند، باید به زندان برود. این مسائل هم در گفت‌وگوهای حقوق بشری با اروپا باید مطرح شود.