صدور اسناد وراث , منافع مردم یا دولت؟…

مدتی پیش زمزمه لزوم صدور اسناد وراث قبل از معامله از گوشه و کنار بگوش میرسید و دفاتر در سطح کشور را دچار نگرانی و ابهام و سرگردانی نمود … در بعضی از استانها و شهرستانها واحدهای ثبتی به پیشواز رفته بودند و بعضی دیگر هنوز مترصد فرصت یا ابلاغ بخشنامه …..

عاقبت معلوم شد بیمورد نبوده و بخشنامه ای از ناحیه معاونت املاک سازمان صادر شده و در بند 6 آن با این توجیه که چون تنظیم سند مورث در سامانه ثبت آنی امکان پذیر نیست واحدهای ثبتی مکلفند اسناد مالکیت مرحوین را باطل و برای وراث جداگانه سند صادر کنند …. آنچه قابل توجه بود اینکه در تاریخ صدور بخشنامه که آذرماه میباشد , تنظیم اسناد ارثی در سامانه امکان پذیر و به روال عادی افتاده و تقریبا مشکلی از این لحاظ برای دفاتر و مردم و حتی واحدهای ثبتی ملاحظه نمیشد

بهمین علت واحدهای ثبتی که معمولا از فوت مالک اطلاعی پیدا نمیکردند استعلام دفاتر را پاسخ میدادند و دفاتر نیز با روش جدید و رایج سامانه اسناد را تنظیم و مردم نیز با کمترین هزینه اسنادشان را امضاء مینمودند

از آنجا که دفاتر به کار خود مشغول و روال اسناد ارثی عادی بود و از طرفی واحدهای ثبتی به علت پیش گفته از یک طرف در زمان پاسخ استعلام متوجه موضوع نبودند و از طرف دیگر بعلت کمبود نیرو و مشکلات ناشیه از تبدیل اسناد دفترچه ای به کاداستر و صدور متعدد سند مالکیت , رغبتی به اجرای بند 6 بخشنامه نشان نمیدادند , متصدیان دفتر آی تی سازمان دست بکار شدند و با یک اخطار سامانه ای و مهلت تقریبی ده روزه مصمم شدند تنظیم اسناد ارثی را متوقف نمایند

آنچه در این تصمیم مورد توجه میباشد  استناد دفتر فن آوری به همان بند 6 بخشنامه امور املاک بود و همانند قضیه مرغ و تخم مرغ معلوم نیست عامل این نابسامانی , سامانه بود یا بخشنامه ؟ چون هریک دلیل این امر را دیگری میدانست

بهرحال از 23 بهمن رسما و به سادگی و بدون نیاز به برنامه نویسی یا زحمت زیادی و تنها با برداشتن عنوان "مورث" تنظیم سند مورث غیرممکن گردید و جمع کثیری از مردم گرفتار آمدند

این بار نه از باب گرفتاری دفاتر اسناد رسمی بلکه بیشتر بلحاظ گرفتاری مردم از حیث مالی و مراجعات حضوری به این بحث وارد شدم تا زوایای این اقدام عجولانه و غیرکارشناسی مورد  وارسی قرار گیرد

الف:منافع دفاتر-این اقدام صرفنظر از مشکلات جوابگوئی به مردم و توجیه غیرعقلائی آن , نه تنها ضررو زیانی به دفاتر وارد نکرده بلکه از این راه با توجه به تعدا استعلامها و احیانا تعداد صفحات اضافه اسناد برای دفاتر اسناد رسمی درآمدزا هم هست مضافا" اینکه محاسبه سهم الارث از دوش دفاتر برداشته شده و زحمت ن به واحدهای ثبتی محول میشود

ب:منافع دولت-در این پروسه وراث ناگزیر به مراجعه و اخذ اسناد به تعداد وراث که گاهی از دهها نفر هم متجاوز است خواهند بود و از این راه 1:به ازاء هرنفر 502000 ریال بحساب  خزانه واریز میگردد 2:بعد از معامله اسناد مالکیت صادره به ثبت اعاده و باطل و برای صدور هرسند برای خریدارن همان مبلغ واریز میگردد 3:برای هرسندی که بنام وراث صادر میشود یک استعلام و برای هراستعلام 100000 ریال بحساب خزانه واریز میشود

ج:مشکلات و آسیبها:

1:اجبار به حضور کلیه وراث و یا وکلای آنها به ثبت اسناد که خلاف منویات ریاست معظم سازمان در کاهش مراجعات حضوری مردم است

2:هزینه ایاب و ذهاب و یا تنظیم وکالت نامه جهت اخذ سند مالکیت سهم الارث حداقل گرفتاری و ضرر و زیان آنها است

3:تنظیم اقرارنامه دریافت بهای ثمنیه اعیانی بصورت مجزا و قبل از صدور سند مالکیت

4:اتلاف وقت برای نوبت دهی تبدیل سند دفترچه ای به اسناد کاداستری که مغایر با اهداف الکترونیکی شدن فرایندهای ثبتی و تسریع کار مردم است

5:پرداخت هزینه هر سند مالکیت برای هریک از وراث که باید بعد از معامله مجددا باطل گردد

6:تعدد استعلامهای ثبتی که صرفنظر از هزینه آن از نظر زمان مصرفی در دفاتر و پاسخگوئی واحدهای ثبتی موجب معطلی ارباب رجوع میگردد

7:گرفتاری و ایجاد ترافیک کاری در واحدهای ثبتی برای محاسبه سهم الارث و اخذ مدارک وراث و احراز هویت و صدور سند و پاسخ به استعلامها

8-زمانبر بودن تنظیم اسناد موروثی بعلت تعدد استعلامها و تطبیق اسناد مالکیت با پاسخهای رسیده و بررسی محدودیتها و سایر موانع قانونی و طولانی شدن زمان ثبت دفتر اسناد تنظیمی به دلیل صفحات اضافی ناشی از اسناد متعدد

9-حذف عنوان و واژه "مورث" از کل سامانه ثبت آنی , اسناد دیگر وراث نسبت به اموال منقول و وکالت و تعهدات و اسناد رهنی نیز از روال عادی و صحیح و قانونی خارج و دفاتر ناگزیرند در بخش توضیحات اشخاص , وارث بودن معامله کنندگان را منعکس نمایند و مسائل و مبانی حقوقی تحت الشعاع تبعیت از سامانه ثبت آنی گردیده است

مانده ام با توجه به اشکالات فوق , این تصمیم و یا طرح با چه هدفی صورت گرفته و اگر روال قبلی ادامه میافت چه اشکال عمده ای ایجاد مینمود؟ زمانی که سامانه هر روز با مشکلات قطع سامانه های مرتبط روبرو است بنظر میرسد هرچه زمان تنظیم سند کوتاهتر و سهل تر باشد رسیدن به هدف ثبت آنی , محقق تر خواهد بود و متحیرم با این وصف چرا بجای آسان سازی کار از اهداف ارزشمند الکترونیکی شدن فاصله میگیریم

امیدوارم متصدیان محترم در دفتر فن اوری و سازمان محترم ثبت اسناد و املاک و معاونتهای محترم آن در تصمیمات اتی و قبل از اجرائی شدن , طرح را به نظرخواهی بگذارند تا برای خدمت به مردم عزیز و کشور , کمترین آسیب را در اجرا داشته باشیم

از وبلاگ همکار محترم آقای طباطبائی 3 یزد

http://sardaftar3y.persianblog.ir/