به گزارش خبرنگار حقوقی و قضایی خبرگزاری میزان، بر اساس ماده 1085 قانون مدنی، زن می‌تواند تا مهریه به او تسلیم نشده از ایفاء وظایفی که در مقابل شوهر دارد امتناع کند مشروط بر اینکه مهر او حالّ باشد و این امتناع مسقط حق نفقه نخواهد بود. این امکان امتناع از انجام تعهد تا ایفای تعهد طرف مقابل را «حق حبس» می‌گویند که اعمال آن شرایطی دارد که به شرح زیر است.
**شرایط اعمال حق حبس
مهریه باید حال باشد. برابر ماده 1083 قانون مدنی مهر می‌تواند کلا یا جزئاً حال یا به وعده باشد.
اگر مهر موجل (مدت دار) باشد زوجه زمانی حق خواهد داشت مهر خود را مطالبه کند که زمان آن فرا رسیده باشد که در این وضعیت زوج نیز می تواند ایفاء وظایف زناشویی را از زوجه طلب کند و در این شرایط زوجه نمی‌تواند به حق حبس خود استناد کند.
اما در حالتی که زوج ایفای وظایف زناشویی را از زوجه طلب نکند و زمان پرداخت مهریه هم رسیده باشد یا مهریه وعده دار نباشد ، زوجه می تواند از حق حبس خود استفاده کند.چون به موجب ماده 1082 قانون مدنی به محض وقوع عقد نکاح، زوجه مالک مهر می‌شود.
زوجه قبل از اخذ مهریه به ایفاء وظایف زناشویی عمل نکرده باشد. برابر ماده 1086 قانون مدنی، چنانچه زوجه قبل از گرفتن مهریه ، با میل خود ، از زوج تمکین خاص کند، حق حبس وی ساقط و دیگر اجازه امتناع از تمکین و سایر وظایف زناشویی ندارد.
**اعسار زوج و حق حبس
اعسار زوج حق حبس زوجه را ساقط نمی کند چون به رغم اینکه در چنین حالتی مطالبه و وصول مهریه از زوج میسر نیست اما امکان گرفتن مهر با استفاده از حق حبس ملازمه ای ندارد. مضافاً اینکه نباید پنداشت که احکام تقسیط مهریه به منزله تعیین اجل برای پرداخت مهریه است زیرا، اجلی که بدین شکل بر زوجه تحمیل می‌گردد، دلالت بر اراده او بر سقوط حق حبس نیست.
**علم زوجه بر اعسار زوج
به نظر بعضی از حقوقدانان چنانچه زوجه در حین عقد مطلع باشد که زوج قادر به پرداخت مهریه نیست و با این وصف به عقد ازدواج وی در آید نه تنها نمی تواند به لحاظ عدم قدرت و استطاعت زوج بر پرداخت مهریه تقاضای بطلان عقد را بنماید بلکه مجاز به استفاده از حق حبس خود هم نیست لذا می بایست پس از عقد ، با درخواست زوج به ایفاء وظایف زناشویی اقدام نماید ، در غیر این صورت ناشزه محسوب می شود.
**آثار اعمال حق حبس
اعمال حق حبس آثار و امتیازات ذیل را برای زوجه ایجاد می‌کند:
* زوجه تا دریافت کل مهریه مکلف به تمکین خاص و ایفاء وظایف زناشویی نیست.
*در صورت تقسیط مهریه حق حبس زوجه تا اتمام پرداخت اقساط باقی می‌ماند.
* اعمال حق حبس مسقط حق نفقه زوجه نیست .
