سخنرانی آقای دکتر مظفری رئیس کل محترم دادگستری خراسان رضوی در همایش روسای کانونها و جوامع سردفتران سراسر کشور در مشهد مقدس
به نام خدا
….. در اهمیت موضوع ثبت همین بس که بلندترین آیه قرآن کریم معروف به آیه تداین در یک صفحه کامل در رابطه با ثبت وارد شده و در رابطه به نوشتن وقایع حقوقی ، قرآن کریم اینقدر اهمیت داده و هیچ کدام ازاحکام ولو از درجه خیلی بالایی هم برخورداری باشد از لحاظ اهمیت به این اندازه به این وسعت واقع نشده این در رابطه با اهمیت اسناد و از جهت عرفی و حقوقی.
و اینکه اگر موضوع ثبت دفترخانه ها و اصل ثبت املاک در جامعه مان نهادینه بشود و روزی برسد که تمام معاملات ما بویژه در املاک غیر منقول یک حالتی پیدا کند در جامعه که معامله ی بدون ثبت رسمی انجام نشده باشد و با انجام این امر معتقدم که حداقل 30 درصد کار محاکم تعطیل خواهد شد بیشترین موضوعات حقوقی ما در دادگستری مربوط به معاملات املاک غیر منقول متاسفانه بصورت عادی است. در نهایت به این نتیجه می رسیم که مالکیت خودش با ثبت ایجاد میشود وتا زمانی که تمامی معاملات ثبت نشده مالکیت برای متعامل و خریدار ایجاد نشده البته نظر صحیح هم همین است.
این دیدگاه که معامله ای که بصورت عادی واقع و ثبت رسمی نگردیده متاسفانه به مسئله ثبت صدمه وارد کرد و مدتها حداقل یک دهه پذیرش قولنامه ها بعنوان دلیل مالکیت صدماتی به بحث حقوق املاک وارد کرده که واقعا"جمع کردنش خیلی مشکله الحمدولله الان به هر ترتیب نظر ها به این سمت برگشته واز نظر مشروعیت هم خیلی ساده است حکومت اسلامی در راس آن ولایت فقیه حاکم هست خیلی از برنامه ها را بصورت مستحدثه میتواند در جهت انتظام امور زندگی مردم قانون گذاری کند چقدر ما در قانون الان در کشور داریم که در شرع سابقه ندارد حال این موضوع سابقه شرعی دارد و در زمان نزول آیات قرآن در رابطه با ثبت معاملات مشروعیت آن اعلام شده حالا ما می خواهیم ابتدائا" بحث کنیم حتی موضوعاتی هستند که جدیدا" ایجاد شدند مثلا" مستحدثه عرض کردم هر چه در صدر اسلام وجود نداشته اگر بخواهیم برایش قانون بگذاریم غیر شرعی باشد شاید درصد بالایی از قانون ما نامشروع اعلام شود نظم و انتظام امور حقوقی مردم و قایع حقوقی مردم ایجاب می کند که حتما" یک نظم وانظباطی داشته باشد و این مهم مقدماتی نیاز دارد یکی از مقدمات با نظم بودن و منظم بودن خود واحدهای ثبتی و دفترخانه هستند مشکلاتی که در خود واحدهای ثبتی ونهایتا" در دفترخانه ها وجود دارد که در افکار مردم و اذهان مردم متبلوره شما اگر در فیلمهایی که ساخته میشود از طریق تلویزیون و سینما پخش میشود نگاه کنید اگر نقشی را برای بعضی از مشاغل بدهند از جمله سردفتری ببنید این نقش چه نقشیه، چه چیزی را در ذهن شما تداعی می کند البته واقعیتی نداره ولی باالاخره این چیزی هست که افکار عمومی را درگیر کرده و فیلم ساز و آن کسی که فیلم را طراحی کرده.
برای اینکه مردم بیشتر تمایل پیدا کنند و اصلا" نروند سراغ مراکز دیگر و بیایند معاملات را در دفترخانه ها به ثبت برسانند اولین قدمی که برمی داریم کار خودمان را منظم کنیم یعنی اشکال در کار ما نباشد، اون چهره بعضاً منفی که در بعضی قستمها وجود دارد خودمان باید از خودمان دور بکنیم تا اعتماد مردم جلب شود اتفاقا" در همین آیه تداین برای منشی و نویسنده این معاملات ولیکتب کاتبون بالعدل را دارد کلمه عدل یعنی واقع را بنویسد و کم و زیاد نکنید این همه دادخواستها در رابطه با ابطال اسناد داریم سندی که طبق قانون تنظیم شد قابل ابطال نیست از نظر حقوقی اینکه ضرورت ایجاب کرده حتی محاکم بعضا" از اصل اولیه عدم امکان ابطال اسناد است روی گردان بشوند و دفاتر بپدیرند وبعضا" احکام صادر میشود و منتهی به صدور ابطال سند میشود، نشان میدهد که در نگاه ثبت هم بعضا" اشکالاتی وجود دارد و نباید سرسوزنی ایراد داشته باشد برای اینکه کار درست بشود باید مردم مطمئن بشوند که اگر مراجعه کردند به دفترخانه ها آنچه که واقع هست ،حفظ حقوق متعاملین میباشد .
خیلی افراد واقعا" نمی دانند حقوقشان چیست اگراین حقوق ثبت بشه سراغ دفترخانه می روند تا سراغ بنگاهها ، اصلا" تشکیلات به عنوان بنگاه که ما الان درست کردیم به تعبیری که هر معامله ای که در این بنگاهها انجام میشود مساوی است با ده تا پرونده برای ما در دادگستری و چه مشکلاتی برای شما ثبتیها و دفترخانه ها درست شده متاسفانه یک معظلی هست . ثبت نقل و انتقال ماشین که اشاره شد. این خیلی بد است برای این جامع حقوقی با این ترقی علمی که هنوز هم ما مشخص نکردیم که بالاخره مردم که می خواهند خودرو بخرند برای اینکه مالکیتشان احراز بشود چه مرجعی باید تایید بکند محاکم از ما سوال می کنند، ما استعلام میخواهیم بکنیم از کجا استعلام کنیم کی جواب بدهد ، خیلی بد است این نشان از کهنگی قوانین و آیین نامه های ما دارد و اینها احتیاج به اصلاحات خیلی جدی دارد ما باید کار را آسان و روان کنیم برای مردم. یک زمانی می گفتند چون ثبت هزینه دارد مردم کمتر به ثبت مراجعه می کنند حال این که این جور نیست هزینه ای که ثبت دارد در مقایسه با آن چیزی که بنگاهها پرداخت می کنند اصلا" مبلغ قابل توجهی نیست پس اون عامل نیست حالا پیچیدگی قوانین و بعضا" بعضی مشکلات دیگر هست که با اون حمایتی که رئیس محترم قوه قضایی کردند انشالله اقدام خواهد شد.
ما از لحاظ حقوقی معتقدیم که مرجع برای استعلام مالکیتها اداره ثبت است بعد ازاینکه نقل و انتقال خودرو ثبت میشد دفترچه مالکیت را اصلاح می کردند به تبع آن سند مالکیتی در دفترخانه تنظیم میشد نه اینکه خودش جای سند باشد اینکه که اصلا" قابل قبول نیست و منشا قانونی ندارد بنابراین اولین قدم ما اصلاح آیین نامه و قوانین و جلب اعتماد مردم خواهد بود.
برابر تحقییقات اینجانب که درعربستان سعودی داشتم یک ملکی را که می خواهند بفروشند و بخرند از طریق مزایده است کلا" وقتی از طریق مزایده بود بحث خیار غبن و خیار عیب از این چیزها دیگه معمولا" مطرح نیست همانجا سند رسمی تنظیم میشود به نام خریدار ملکم هم تحویل خریدار میگردد لذا قضیه بصورت ساده در یک یا دو ساعت کار انجام میشود و سوال کردم گفتند که ما حتی یک پرونده در رابطه با اختلافات ملکی در دادگاههای عربستان نداریم.
در دادگستری طرقبه هر شعبه ما ماهانه حددود 500 تا پرونده وارده داریم که اخیرا" طی آمارگرفته شده نود درصد آنها اختلافات ملکی است به اندازه یک دادگستری استان فقط این شهرستان کوچک وردی دارد هر معامله که انجام میشود بالاخره کنارش فروش مکرر، اموال و فروش مال غیر، تداخل در معاملات ،پلاکها ، و هزار جور مسئله مطرح میشود
چندین سال است که از قانون ثبت می گذره ولی بیشتر املاک مشاعی است این شایسته نظام مقدس جمهوری اسلامی نیست بعد این همه سال مخصوصا" برای اجرای قانون که ما هنوز هم املاک مشاعی داریم و نباید مردم ملک مشاعی داشته باشند..
اینها زیبنده سازمان ثبت ما در نظام جمهوری اسلامی با این پیشرفت علمی که در جامعه هست، نیست و امیدوارم که انشاالله این ظرفیتی که در رئیس محترم سازمان جناب آقای تویسرکانی واقعا" هست با این سابقه علمی وتجربه عملی که یقینا" در استانهای مختلف درگیر بودند و واقعا" لمس میکنند…آرزوی من این است که زمانی برسد که در کشور جمهوری اسلامی نه تنها در مورد اموال غیر منقول بلکه در مورد اموال منقول هم معاملات بدون سند نوشته نشود و بنگاهها به دفتر اسناد تبدیل شود…
