به نام خدا
تعامل صحیح با نماز
1-اقامه نماز
قرآن مجید در بیان صفات و خصوصیات متقین می فرماید:
(الَّذینَ یُومِنونَ بِالغَیبِ وَ یُقیمُونَ الصَّلاه وَ مِمَّا رَزَقْنَاهُم یُنفِقُونَ)1
پرهیزگاران کسانی هستند که به غیب [آنچه از حس، پوشیده و پنهان است]ایمان می آورند و نماز را بر پا می دارند واز نعمت ها ومواهبی که به آنان روزی داده ایم ، انفاق می کنند.
بر این مبنا ، کلام الهی در چگونگی برگزاری نماز، تنها خواندن و قرائت آن را مطالبه نمی کند؛ بلکه آنچه بر آن توصیه و تاکید شده ، اقامه و برپایی این عمل عبادی است.
«اَنَّ المُصَلِّینَ کَثیرٌ وَ المُقیمینَ لَهَا قَلیلٌ»2
به درستی که نمازگزاران بسیارند ولی اقامه کنندگان نماز کم هستند.
بر اساس این معنا، می توان ترکیب اقامۀ صلاه را به معنای حضور دائمی وفعال نماز و استمرار آثار و برکات آن در زندگی فردی و اجتماعی انسان نمازگزار تلقی کرد و بر اساس آن نتیجه گرفت که انسان نماز را نه فقط سالی ، هفته ای یا روزی یک مزتبه ،بلکه باید روزی پنج نوبت و با تربیت و آدابی خاص برگزار کند و در لحظه لحظه زندگی بر آن مداومت ورزد. آری ، مومنان و پرهیزگاران کسانی هستند که نماز را بر پا می دارند و در همه حال با نماز مانوس اند و زندگی خود را معنا می بخشند.شور و شعور ایشان از جرعه نوشی مدام از چشمۀ نماز افزون می شود و ایمانشان لحظه به لحظه شعله ورتر می گردد.
نماز؛ عمود دین
رسول مکرم اسلام (ص)در توضیح معنای اقامۀ نماز می فرماید:
«الصَّلاهُ عَمودُ الدِّینِ»3
نماز ستون دین است .
حضرت علی (ع)نیز در آخرین لحظات عمر گرانقدر خود، در بستر شهادت می فرماید:
«اللهَ اللهَ فِی الصَّلاهِ فَانَّهَا عَمودُ دِینِکُم»4
خدا را،خدا را، درباره نماز، که نماز ستون دین شماست .
«مََثلُ الصَّلاهِ مثل عَمُودِ الفُسطَاطِ اذَا ثَبَتَ العَمُودُ نَفَعَت الاَطنَابُ و الاوتَادُ و الغِشَاءُ وَ اذَا انْکَسَرَ العَمُودُ لَم یَنفَع طُنُبٌ وَ لَا وَتِدٌ وَ لَا غِشَاءٌ»5
مثل نماز مثل ستون خیمه است ، اگر ستون محکم باشد میخها و طناب ها و چادر فایده خواهند داشت. اما زمانی که ستون بشکند. نه طناب، نه میخ، و نه چادر سودی نخواهد بخشید [و به کار نمی آیند.]
… بنابراین اگر نماز گزاری خارج از هیئت مشخص نماز ، آثار این فریضه را در زندگی فردی و اجتماعی خود حفظ نکند ،در شمار اقامه کنندگان نماز قرار نمی گیرد ؛ زیرا اقامۀ نماز به معنای پا بر جا بودن و استمرار آثار آن در زندگی انسان نماز گزار است نماز باید در گفتار و پندار و کردار انسان نماز گزار اثر مستمر بگذارد و سلوک فردی و اجتماعی وی را از دیگران متمایز کند و او را به عنوان الگوی رفتار نیکو در جامعه انسانی ، صدرنشین سازد .
به بیان دیگر، دین دار بودن که مهم ترین جنبه آن اقامه نماز است ، قسمتی از اشتغالات شبانه روزی انسان مسلمان نیست ؛ بلکه روحیه ای است که فرد متدین با آن در همه فعالیتهای شبانه روزی اش حضور می باید .
گفتنی است تعابیری چون «محافظت بر نماز» « مداومت بر نماز» «صبر بر نماز» و «خشوع در نماز» جملگی نشان دهنده چگونگی برپایی و اقامه نمازند و پرده از ابعاد مختلف این مفهوم متعالی بر می دارند . لذا در گام بعد به شرح و توضیح این عبارات می پردازیم .6
1-بقره ،3.
2-حسین بن محمد بن مفضل (راغب اصفهانی)،المفردات،ص492؛محمدباقر مجلسی،مراه العقول ،ج5،ص425.
3-احمد بن محمد بن خالدبرقی ، المحاسن ،ج1،ص44
4-نهج البلاغه ،نامه 47.
5-محمدبن یعقوب کلینی ،الکافی ،ج3،ص266.
6-محمدعلی انصاری شکوه وصال صفحات 41 به بعد
ممنون از احادیث و تذکار هفته بسیار زیبا و خوب بود