iran flag

به بهانه امضاء و تجارت الکترونیک —

تجارت الکترونیک (بخش اول)     دفتر اموزش تقدیم می کند
 
ابوالفضل بهمنی*
 
متداولترین رابطه اجتماعی، داد و ستد یا به عبارتی دیگر تجارت است. در زمان باستان داد و ستد پایاپای بود و کالا در برابر کالا مبادله می‌شد. بر اثر افزایش مقدار محصولات و تنوع روزافزون آن‌ها کالاهایی به عنوان واسطه معاملات تعیین شد، مدتی گندم، ذرت و جو به این عنوان به کار می رفت و به مرور زمان کالاهای واسطه‌ای دیگر و رفته‌رفته فلزات جایگزین آن‌ها شد، از جمله طلا و نقره به خاطر حجم کم و ارزش زیاد و کمی مقدار، مدت مدیدی به‌عنوان کالاهای واسطه پذیرفته شد، ضرب سکه و استانداردنمودن این قبیل فلزات از لحاظ عیار و سایر خصوصیات به تجارت رونق داد.
 
در اوایل قرن 19 رواج پول کاغذی تسهیلات فراوانی در امر تجارت به وجود آورد و تجارت از صورت داخلی و محدود خود به شکل بین‌المللی و توسعه‌یافته تغییر ماهیت داد و امروزه بانک‌ها واسطه‌های بزرگ داخلی و بین‌المللی بین تجار برای مبادلات هستند که از سرعت بالایی برای مبادلات برخوردارند.

تاجر
در قانون تجارت ایران تاجر کسی است که شغل معمولی خود را معاملات تجارتی قرار بدهد و چون در تعریف تاجر لازم بود که قبلا معاملات تجارتی تشریح بشود، در قانون تجارت دو شرط لازم است که شخص تاجر شناخته شود:
شرط اول: باید عملیات تجارتی داشته باشد.
شرط دوم: باید این عملیات را شغل معمولی خود قرار دهد.

تجارت از نظر اقتصادی
تجارت از اقتصادی عبارت است از خرید کالا توسط افراد متخصص و فروش آن به منظور به دست آوردن سود و فایده (سود و فایده به معنی گران خریدن و ارزان فروختن نیست بلکه به معنای استفاده بهینه از منابع موجود در سطح بین المللی است). خداوند همه امکانات بالقوه را در زمین و طبیعت برای ما آفریده است و ما باید با استعداد ها و خلاقیت هایمان آنها را تغییر داده و قابل استفاده نماییم و در آخر در اقصی نقاط کره زمین با یکدیگر مبادله نمائیم. 

تجارت از نظر سازمان تجارت جهانی
روابط تجار در زمینه تلاش‌های تجاری و اقتصادی باید به منظور ارتقاء استانداردهای زندگی، تضمین اشتغال کامل و حجم زیاد و دایم‌الزاید درآمد واقعی و تقاضای موثر، گسترش تولید و تجارت کالاها و خدمات ضمن فراهم کردن امکانات استفاده بهینه از منابع جهان منطبق با هدف توسعه قابل دوام، و در پی حفظ و حراست از محیط زیست و تقویت وسایل انجام این کار به گونه‌ای سازگار با نیازها و علائق مربوطشان در سطوح مختلف توسعه اقتصادی باشد.

نیاز به تجارت
«آدام اسمیت» در کتاب ثروت ملل اشاره می کند که سرپرست محتاط هر خانواده شعاری دارد که می گوید:

آن چیزی را که می شود در بیرون ارزان‌تر تهیه کرد نباید در خانه تهیه کرد. خیاط سعی نمی‌کند کفش خودش را خودش بدوزد، بلکه از کفاش می خرد، کفاش سعی نمی کند لباسش را خودش بدوزد، بلکه از خیاط می خرد، دهقان نه این کار را و نه آن کار را انجام می دهد، همه آنها این را به سود خود می‌دانند و تمام هم خود را آن‌چنان به کار می‌برند که به همسایگان خود برتری پیدا کنند. آن‌چه در هر خانواده خصوصی احتیاط شمرده می شود به سختی می توان در مورد یک قلمرو بزرگ چنین اظهار نظر نمود و باید آنرا حماقت تلقی کرد.

اگر یک کشور خارجی بتواند کالایی را به قیمتی ارزان‌تر از آن‌چه برای خودمان تمام می شود در اختیارمان بگذارد، بهتر است آن را در قبال بخشی از تولیدات صنایع خودمان که در آن برتری داریم معاوضه کنیم.
 
تجارت از نظر اسلام
قرآن می فرماید:  … و احل الله البیع و حرم الربوا…  خداوند تجارت (داد و ستد) را حلال و ربا را حرام فرموده است. بیع به معنای داد و ستد است که در آن ارزش اضافی به صفر برسد، یعنی دادن و ستادن دو ارزش برابر باشد درصورتی‌که ارزش دو کالای مبادله شده یکی نباشد و این به قصد کلاه‌برداری و یا به قصد فریب طرف مبادله باشد. زیاده خواهی کذب و در قرآن ربا تلقی می شود.

یعنی به طور کلی تاجر باید برای مبادله کالای خود که به صور مختلف صورت می گیرد از جمیع اصلاعات و توانمندی‌های لازم برخوردار بوده و بر حسب اصول و قوانین حاکم بر تجارت ملی و بین‌المللی و به قصد خدمت اقدام نماید تا کالا و خدمات خود را با حفظ جایگاه ارزشی‌اش مبادله نماید.

قرآن آیه 279 سوره بقره:  فلکم رووس اموالکم لا تظلمون ولا تظلمون… ؛ برای شماست رئوس اموال شما نه ظلم کنید (استثمار کنید) و نه مورد ظلم قرار بگیرید (استثمار شوید) 

اصل تجارت آزاد
کایدن در سال 1846 در یک سخنرانی در منچستر می گوید:
من در اصل تجارت آزاد چیزی می بینم که در جهان اخلاق چون اصل جاذبه زمین عمل می کند. انسان‌ها را به هم نزدیک می کند، اختلاقهای عقیدتی، زبانی، نژادی را کنار می گذارد، مردم را با پیوندهای صلح ابدی متحد می‌کند، من به فراتر از این هم نگریسته‌ام به آینده‌ای غبارآلود، به هزاران سال دیگر و چیزی که می تواند آثار چنین توفیقی باشد. این مرا به حدسیات نیز کشانده است. به عقیده من اثر این امر چهره جهان را دگرگون خواهد کرد به نحوی که نظام دولتی کاملا نو و متمایز از آنچه اکنون وجود دارد جایگزین آن شود.

تجارت الکترونیک : E-Commerce 
تجارت الکترونیکی همان تجارت سنتی است با این تفاوت که ابزار کار آن متفاوت است. به جای استفاده از کاغذ، نفرات و زمان، شما از وسایل الکترونیکی و ارتباطات متنوع بهره می‌برید. زمانی که مردم از ما سوال می کنند تجارت الکترونیکی چیست؟ ما دوست داریم که بگوییم « تجارت الکترونیکی » عبارت است از استراحت کردن در ساحل دریا، نوشابه خنک را جرعه‌جرعه سر کشیدن و در همین حال بسته‌های اسکناس را به دست آوردن.
 
این رشته علمی و فعالیت اقتصادی به علت جوان‌بودن هنوز شامل تعریف دقیقی که جامعیت آن را در بر بگیرد نشده است. درحال‌حاضر نیز هر کس از دید خود به مساله رو آورده و تلاش می کند تا فعلا از قافله تند و سریع آن عقب نیفتد. در کشور ما نیز اخیرا ضرورت پرداختن به تجارت الکترونیک (E.C) ایجاد شده، هر چند به‌نسبت، فعالیت کمی به طور جدی و در سطح ملی برای جا اندازی آن بعمل آمده است.  

تجارت الکترونیک (E.C) بطور اجمال عبارت از کاربرد تکنولوژی اطلاعات در تجارت است و با توجه به مبهم‌بودن تکنولوژی اطلاعات (IT) طبعا تعریف تجارت الکترونیک نیز مبهم و مشکل است، در نتیجه برای فهم بهتر آن ابتدا لازم است با تکنولوژی اطلاعات آشنایی اولیه به‌عمل آید.
 
تکنولوژی اطلاعات (IT) از ابعاد مختلفی مطرح است:
اولا : از نظر اطلاعات و اطلاع‌رسانی ابزاری به‌دست بشر می‌دهد که نسبت به گذشته از سرعت و گستردگی بیشتری برخوردار است و عاملی است که باعث شده عصر امروز را عصر انفجار اطلاعات بنامند.

ثانیا: از بعد تکنولوژیکی نیز ابزارهای جدیدی را مطرح ساخته که شامل نرم افزار و سخت افزارهای مختلف کامپیوتری و ارتباطاتی می‌شود.
 
ثالثا: از بعد تاثیرات مثبت و منفی اجتماعی آن علی‌الخصوص در گسترش و افزایش هرچه بیشتر مصرف‌گرایی، جهانی‌سازی، فرهنگ‌سازی، اشتغال‌زایی و غیره… قابل بررسی و تأمل است.
 
به نوعی دیگر تجارت الکترونیکی (E-C) به انجام هرگونه تجارت (امور تجاری) و بازرگانی به صورت Online و از طریق شبکه جهانی اینترنت اطلاق می‌شود. 

این فناوری در سال‌های اخیر در بستر اینترنت رشد فزاینده‌ای داشته است.

ارتباط بین فناوری و تجارت به سال‌های بسیار دور باز می‌گردد. فناوری همواره باعث پیشرفت و گسترش تجارت بوده است. حدود 2000 سال پیش از میلاد فنیقی‌ها فن ساخت کشتی را به‌کار بردند و نخستین گروهی بودند که از دریای مدیترانه گذشتند و به سرزمین‌های دور دست یافتند.
با این پیشرفت برای اولین‌بار در تاریخ جهان، مرزهای جغرافیائی برای انجام تجارت گسسته شد و تجارت با اقوام دیگر آغاز گشت.

اکنون شبکه جهانی اینترنت به‌مثابه همان کشتی است که نه تنها فواصل جغرافیائی بلکه اختلافات زمانی را از بین برده و صفحه تاریخ را برای نمایش دیگری آماده کرده است. وقت آن است که بر این کشتی سوار شویم.

تجارت الکترونیکی (EC) را می توان انجام هرگونه امور تجاری و بازرگانی به صورتOnline  و از طریق شبکه جهانی اینترنت دانست، این امور شامل خرید و فروش عمده و یا خرده کالای فیزیکی و غیر فیزیکی (نظیر اتومبیل، نرم‌افزارهای کامپیوتری) ارائه خدمات مختلف به مشتریان (نظیر مشاوره‌های پزشکی یا حقوقی) و دیگر موارد تجاری (همچون تبادل کالا با کالا و راه اندازی مناقصات و مزایده‌ها) باشند.

تجارت الکترونیک ارائه روش جدیدی در امور بازرگانی است و کلا روش‌های قدیمی تجارت را منسوخ می‌داند، با این روش تجار قادرند که محصولات و خدمات خود را با تمام وقت و به تمام خریداران در سراسر جهان وقت و به تمام خریداران در سراسر جهان و مستقل از مرزهای جغرافیایی و ملیت‌ها عرضه کنند.

بسیاری از افراد تجارت الکترونیکی را محدود به خرید و فروش از طریق شبکه اینترنت منحصر می‌دانند در حالی که این امر بخش کوچکی از تجارت الکترونیکی را تشکیل می‌دهد.
مفهوم تجارت الکترونیکی اکنون گستره وسیعی از جنبه‌های مختلف تجاری و اقتصادی را دربرگرفته است و میتوان هرگونه تعامل مالی ـ تجاری بین موسسات و افراد مختلف را در حیطه تجارت الکترونیکی بگنجاند.

تجارت الکترونیکی موجب تغییرات عمده‌ای در امور تجاری شده است و تا حد امکان از طریق شبکه، شما به امکانات زیربنایی شامل رایانه‌های میزبان سیستم‌های عامل، کاربردها، ارتباطات نرم افزاری و بزرگترین شبکه جهانی، یعنی اینترنت نیاز دارید. شما هم‌چنین به خدمات پشتیبانی از جمله ارائه‌کنندگان خدمات ارتباطی که انجام کارها را از طریق شبکه میسر می‌سازد، نیاز دارید. آن دسته از واحدهای تجاری که اساسا خدمات را ارائه می‌کنند و به شبکه متصل‌اند در قبال مشتریانشان مسئولند و باید خدمات خود را به مشتریان به صورت مطمئن عرضه نمایند.
 
با توسعه روزافزون شبکه‌ها در سراسر جهان برای انجام ماموریت‌های مهم تجارت الکترونیکی، ایمن سازی شبکه‌ها از اولویت اول برخوردار خواهد بود. در حالی که ایمنی سیستم‌های عامل، کاربردها و ایمنی فیزیکی مورد توجه سازمان‌ها هستند، حوزه‌هایی که در معرض ریسک قرار دارند، شبکه‌ها و خطوط ارتباطی است که از حیطه کنترل سازمان خارج است. ایمنی یک نیاز اساسی برای کاربردهای تجارت الکترونیکی مانند پست الکترونیکی (E-Mail)، سفارش‌های خرید، ارسال اطلاعات اعتباری و خودکارسازی استفاده از فرم‌های امضاءشده می باشد.

ارسال یک پاسخ

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.